A apertura do edificio Fontán na Cidade da Cultura, proxecto arquitectónico co que se culmina o complexo do Gaiás, permite dar resposta a unha dobre necesidade de Galicia: por unha banda, avanzar na integración das tres universidades galegas –ao acoller servizos que dan apoio a todos os campus da comunidade– e, por outra banda, potenciar a investigación de excelencia nos estudos sobre o patrimonio, situando na nosa autonomía un dos centros nacionais de referencia neste eido –en colaboración co CSIC–, así como un observatorio especializado en paisaxe e itinerarios culturais particularmente dedicado ao Camiño de Santiago.
Tanto desde o punto de vista orzamentario como operativo, o Gaiás ofrecía unha oportunidade para desenvolver este proxecto reducindo o seu custo, ao edificarse sobre unha estrutura xa existente –inicialmente destinada ao Teatro de Música–, así como ao aproveitar as instalacións tecnolóxicas, de seguridade e servizos coas que conta a Cidade da Cultura. Do mesmo xeito, o Fontán benefíciase da conexión directa coa AP-9 e das sinerxías doutras institucións localizadas no Gaiás.
O arquitecto Andrés Perea, responsable xunto a Euroestudios do proxecto e da dirección das obras, deseñou un edificio sustentable caracterizado pola funcionalidade e a austeridade dos materiais e a complicidade co resto dos edificios do Gaiás.
Entidades residentes no Fontán
- Instituto de Ciencias do Patrimonio (INCIPIT), organismo dependente do Consello Superior de Investigacións Científicas (CSIC) que promove a investigación científica sobre o patrimonio cultural.
- Centro de Investigación Interuniversitario en Paisaxes Atlánticas Culturais, que aspira a ser un centro senlleiro en España de investigación no eido dos estudios do patrimonio cultural, e que funcionará tamén como observatorio permanente do Camiño de Santiago.
O Incipit e o Centro de Investigación sobre Patrimonio Cultural converterán o Gaiás nunha referencia en todo o Estado no eido dos estudos do patrimonio.
- Axencia para a Calidade do Sistema Universitario de Galicia, que ten como obxectivo garantir que a docencia, a investigación, a xestión e a transferencia do coñecemento se encamiñen cara á excelencia.
- Consorcio Interuniversitario do Sistema Universitario de Galicia, centro neurálxico da xestión conxunta das tres universidades, centralizando os servizos bibliográficos, a organización das probas de acceso á educación superior, e o desenvolvemento de programas informáticos que melloren a organización.
Arquitectura sustentable e transparente
O proxecto arquitectónico para o edificio Fontán defínese como austero, sinxelo e sen alardes económicos nos seus materiais, tal e como demostra o acristalado do chan ao teito e a decisión de optar por unha cuberta metálica, en vez dunha revestida de pedra ou baldosas de formigón, de maior custo económico e tamén de tempos.
Precisamente, son o cristal e o metal os materiais que describan o seu aspecto formal. Dividido en cinco andares —que suman unha superficie total construída de 13.317 metros cadrados— chaman a atención certos servizos ou estruturas, fóra das prestacións propias dun edificio dedicado á investigación, como poden ser os laboratorios. Estes elementos singulares son: o Auditorio, con capacidade para 750 persoas divisible en tres salóns de actos independentes; os patios interiores; e unha nova rúa principal que atravesa o edificio Fontán comunicando as dúas estradas peonís da Cidade da Cultura (a do CINC e a Biblioteca de Galicia), sen ter a necesidade de rodealo.
No seu conxunto, o Fontán caracterízase pola súa sustentabilidade, funcionalidade e tamén flexibilidade para facilitar posibles modificacións futuras nos seus servizos e usos.
